O metodzie Open Space

Open Space (OS) to otwarta dyskusja, którą można zorganizować dla kilkunastu, ale równie dobrze dla kilkuset osób. Metoda została zapoczątkowana w latach 80tych XX w. przez Harrisona Owena, który wyciągnął wnioski z informacji zwrotnych jakie dostawał po organizowanych przez siebie konferencjach i wydarzeniach. Było na nich wiele ciekawych prelekcji i warsztatów, a ludzie byli najbardziej zadowoleni z przerw kawowych, kiedy mogli swobodnie rozmawiać na wybrane przez siebie tematy. Owen zapragnął stworzyć formę pracy z dużymi grupami, która będzie jednocześnie przyjemna, jak rozmowy w kuluarach, i efektywna, jak szkolenie. Tak powstał Open Space.

Nietypowy program i przebieg

Zaczynamy tylko z tematem przewodnim oraz zapisanymi na tablicy okienkami czasowymi i miejscami dyskusji. Każdy ma prawo zgłosić zagadnienie do dyskusji w małej grupie. Osoba zgłaszająca pomysł zapisuje go na kartce razem ze swoim imieniem, czyta na głos oraz, wybierając godzinę i przestrzeń do dyskusji, umiejscawia kartkę w odpowiednim miejscu agendy.

Kiedy wszystkie zgłoszone zagadnienia zostaną zawieszone na tablicy program jest gotowy. Możemy zaczynać rozmowy! Agenda jest dostępna przez cały czas trwania Open Space. Każdy może do niej podejść, wybrać zagadnienie, które go w danym momencie interesuje i udać się w wybrane miejsce, by przyłączyć się do innych, którzy wybrali tak samo.

Rozmawiając w grupach ludzie tworzą raporty z przebiegu dyskusji. Ich zebranie w całość i rozesłanie po wydarzeniu do wszystkich uczestniczących w spotkaniu pozwala zyskać cenną wiedzę i pomysły.

Więcej o metodzie Open Space:

Zasady i prawo Open Space

Pozytywną atmosferę i wysoką efektywność spotkania pomagają utrzymywać cztery proste zasady, które są przedstawiane i wyjaśniane przez facylitatorów metody:

  1. Ci, którzy tu są, to właściwi ludzie.
  2. Cokolwiek się wydarzy, to jedyne co mogło się stać.
  3. Wszystko się zaczyna, kiedy nadchodzi na to czas.
  4. Co się skończyło, to się skończyło, a co się nie skończyło, trwa.

Dopełnieniem powyższych zasad jest prawo dwóch stóp, które oznacza, że każdy może przejść do innej grupy, jeśli czuje, że już przestał się uczyć i dawać coś z siebie w tej grupie, w której jest. Jeśli osoba chce odwiedzić kilka grup to może to zrobić bez żadnych obaw. Staje się tzw. pszczółką (przenosi idee z grupy do grupy). Jeśli osoba nie uczestniczy w danym momencie w żadnej dyskusji to też jest jak najbardziej w porządku. Staje się tzw. motylem, który może zapoczątkować inne dyskusje, wcześniej nie zgłaszane, w dowolnym miejscu przestrzeni, w której odbywa się Open Space. Motyl może stać się pszczółką lub nawet osobą związaną z jedną dyskusją. Wszystko może się zmienić. Ludzie sami biorą odpowiedzialność za to, jak wykorzystają dany im czas i przestrzeń.

Wyjątkowość Open Space

Nie jest to metoda przydatna zawsze i wszędzie. To co jest jej zaletą może być dla niektórych wadą. Jednym z warunków jest bowiem porzucenie kontroli i przygotowanie się na niespodziewane. To oznacza, że osoby, które są zwykle u sterów i decydują o przebiegu spotkań są na takich samych zasadach jak inni. Szefowie, radni, rektorzy i nauczyciele nie decydują o tematach i przebiegu rozmów. Każdy obecny na Open Space, bez względu na wiek, stanowisko i doświadczenie życiowe może zgłosić temat do dyskusji. Jest więc szansa na to, że wypłyną tematy i rozwiązania zaskakująco ciekawe i nowe.

Kolejną unikalną jakością Open Space jest to, że zapraszając ludzi dążymy do różnorodności. Chcemy mieć możliwie różnorodną grupę, z możliwie wieloma punktami widzenia, przedstawicielki i przedstawicieli różnych grup społecznych i wiekowych, wszystkich interesariuszy (czyli osoby związane z tematem). Na przykład do Open Space o młodzieży i jej przyszłości, jaka odbędzie się już 4 marca na Uniwersytecie Rzeszowskim zaprosiliśmy nie tylko młodzież, ale też rodziców, przedstawicieli instytucji kultury, organizacji pozarządowych, kościoła, władze lokalne, nauczycieli, ludzi biznesu i inne osoby, które mogą być zainteresowane rozwojem młodzieży lub mieć informacje, co przeszkadza lub może pomóc w tym rozwoju.

Spodziewane rezultaty OS

  • Każdy temat ważny dla kogokolwiek z obecnych będzie w pełni przedyskutowany (jeśli tylko ludzie wezmą odpowiedzialność, zgłoszą go i przeprowadzą rozmowę).
  • Można poznać wielu ciekawych ludzi i zobaczyć szereg perspektyw, co może być inspirujące i otwierające.
  • Raport z wszystkimi tematami, najważniejszymi punktami z dyskusji i wnioskami trafi do każdej z osób uczestniczących.
  • Zostaną ustalone priorytety i przygotowane plany działania (głównie przy OS trwających dłużej, najlepiej 2 lub więcej dni).

Zorganizujmy razem Open Space

Zachęcamy do kontaktu osoby, firmy, uczelnie i instytucje, które mają ważny temat do przedyskutowania, chcą zostać sponsorami, organizatorami, partnerami, mają przestrzeń, w której może się odbyć Open Space lub chcą zaoferować swoje kompetencje, czas lub inne zasoby. Ze swojej strony zapewniamy know-how organizacji małych i dużych spotkań oraz ich facylitację przez osoby z kilkunastoletnim doświadczeniem w pracy z grupami, w tym w prowadzeniu Open Space. Zapraszamy do kontaktu.

Materiał opisany na podstawie doświadczeń autorki, Aleksandry Chodasz, oraz publikacji: Harrison Owen, „Open Space Technology. A User’s Guide”, Berrett-Koehler Publishers, Inc., San Francisco, 2008.